Spotkania z ekspertami
31 stycznia 2023 rokuSpotkanie z Panią dr hab. Aleksandrą Tłuściak-Deliowską (prof. APS)Temat spotkania: Szkoła, w której wszyscy czują się szczęśliwi 6 grudnia 2022 rokuSpotkanie z Panią dr hab. Aleksandrą Tłuściak-Deliowską (prof. APS)Temat spotkania: Zachowania trudne prowadzące do sytuacji kryzysowych w szkole 28 lutego 2023 rokuSpotkanie z Panią dr hab. Aleksandrą Tłuściak-Deliowską (prof. APS)Temat spotkania: Szkoła, w której wszyscy czują się szczęśliwi?
Lekcje problemowe
Zapraszamy do dzielenia się doświadczeniem w prowadzeniu lekcji problemowych. W tym miejscu będziemy zamieszczać przesłane przez Państwa scenariusze zajęć, filmiki, prezentacje multimedialne, polecane pomoce dydaktyczne i sposoby realizacji lekcji problemowych. Doświadczenia nauczycieli ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczegoim. Ks. Jana Twardowskiego w Pruszkowie Urszula Zalewska – nauczycielka historii, wiedzy o społeczeństwie i języka polskiego, propaguje aktywne poznawanie historii przez uczniów – warsztaty, spacery historyczne, gry miejskie, pracę metodą projektu, łączy wiedzę z obrazami i to ułatwia naukę szczególnie uczniom z całościowymi zaburzeniami ze spektrum autyzmu, pasjonuje się kulturą Włoch i nauką języka włoskiego. Kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów jest jedną z kluczowych kompetencji, w którą powinien być wyposażony każdy uczeń. Z rozwiązywaniem problemów łączy się nauka kreatywności, rozumowania i argumentowania. Czy możliwym jest kształtowanie tych kompetencji u uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i zaburzeniami ze spektrum autyzmu? Odpowiedź wydaje się oczywistą. TAK jest możliwe. Skoro realizują podstawę programową dla uczniów z normą intelektualną, należy kształtować u nich te umiejętności. Trzeba jednak uwzględnić ograniczenia, jakie posiadają. Są to: ograniczone możliwości abstrakcyjnego myślenia, trudności komunikacyjne, trudności w rozumieniu czytanych treści, schematyzm i sztywność zachowań, rozumienie pozostające na poziomie konkretno – obrazowym. Moje doświadczenia w prowadzeniu lekcji problemowych dotyczą nauczania przedmiotu historia. Mimo że jest to przedmiot o wysokim stopniu abstrakcji dla moich uczniów, udaje nam się … Pierwsze doświadczenia uczniów z metodą rozwiązywania problemów dotyczą projektu „Rodzina w drzewie ukryta”, który realizuję w klasie czwartej. Projekt ten traktuję jako wprowadzenie do pracy na lekcji problemowej. W zadania projektowe angażuję rodziców moich uczniów. Rodzice razem z dzieckiem szukają odpowiedzi na pytanie: Kim byli moi przodkowie? Wprowadzeniem do problemu jest lekcja o źródłach historycznych, pamiątkach rodzinnych. Efektem badawczym natomiast są drzewa genealogiczne rodzin. Na lekcjach historii wykorzystuję elementy toku lekcji problemowej. Uczniowie otrzymują gotowy problem do rozwiązania, czyli sformułowane pytanie badawcze, hipotezy i materiały do badań. Są to krótkie teksty źródłowe dostosowane do ich możliwości poznawczych, instrukcje, gdzie szukać informacji potrzebnych do uzupełnienia metaplanu (jest to doskonała forma notatki z lekcji). Okazuje się, że moi uczniowie z bardzo dobrym skutkiem potrafią wytwarzać produkty i prezentować efekty swoich badań. Najczęściej są to: rysunki, inne formy ekspresji plastycznej, krótkie formy wypowiedzi pisemnych: zaproszenie, reklama, relacja. Z moich doświadczeń wynika, że największą trudność sprawia uczniom argumentowanie i uzasadnianie swojego wyboru. Pracuję nad tym, aby znaleźć takie sposoby i narzędzia, które ułatwią uczniom pokonywanie trudności. Zapraszamy do dzielenia się doświadczeniem w prowadzeniu lekcji problemowych. W tym miejscu będziemy zamieszczać przesłane przez Państwa scenariusze zajęć, filmiki, prezentacje multimedialne, polecane pomoce dydaktyczne i sposoby realizacji lekcji problemowych. Metoda telefonu
Badanie umiejętności rozwiązywania problemów
Rozwiązwanie problemów jako kompetencja/umiejętność przekrojowa Kompetencje/umiejętności przekrojowe (inaczej transferowalne) to zdolności wykorzystywane w różnych obszarach ludzkiej aktywności. Jedną z tych zdolności jest rozwiązywanie problemów. W katalogu kompetencji przekrojowych kluczowych dla zatrudnienia przygotowanym przez Partnerów projektu Erasmus+ KeySTART2Work rozwiązywanie problemów rozumiane jest jako: W klasyfikacji zaproponowanej w dokumencie MEN z 2020 r. pt. Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030 rozwiązywanie problemów (połączone z myśleniem krytycznym) to złożona umiejętność przekrojowa. Definiuje się ją jako gotowość do rozpatrywania w przemyślany sposób problemów i przedmiotów, które wchodzą w zakres doświadczenia; znajomość i umiejętność stosowania logicznych metod rozumowania i dociekania. [link] Biorąc pod uwagę znaczenie kompetencji/umiejętności przekrojowej, jaką jest rozwiązywanie problemów, dla uczenia się nieformalnego i formalnego, przygotowywania się do wykonywania pracy zawodowej, budowania relacji społecznych czy wzmacniania własnego dobrostanu, zachęcamy do powszechniejszego i systematycznego rozpoznawania poziomu tej kompetencji/umiejętności u uczniów – dzieci i młodych dorosłych. Zapraszamy do zapoznania się z przykładami narzędzi diagnostycznych pogrupowanych w trzy kategorie: Zestaw narzędzi diagnostycznych do badania zdolności twórczych Twórcze rozwiązywanie problemów Twórcze rozwiązywanie problemów jest procesem tworzenia nowego rozwiązania danego problemu. Proces ten cechuje: Osiem kroków twórczego rozwiązywania problemów
E-biblioteczka
E-biblioteczka to miejsce, w którym znajdziecie Państwo ciekawe, nowe i nieco starsze opracowania, książki oraz inne pozycje wydawnicze, dzięki którym będziecie mogli zweryfikować swoje postrzeganie nauczenia i wychowania z perspektywy nauczyciela. Mam nadzieję, że pomogą Państwu w doskonaleniu pracy z uczniami, będą interesującym materiałem i, że z chęcią będziecie korzystać z rekomendowanych tekstów. Pomyśl zanim pomyślisz. Myślenie krytyczne i kreatywne Robert DiYanni Takie terminy jak myślenie kreatywne i krytyczne zrobiły ostatnio zawrotną karierę. Pojawiają się na ustach dziennikarzy, nauczycieli i przedsiębiorców. Temu fermentowi nie zawsze towarzyszy „fachowy” namysł nad tymi pasjonującymi zjawiskami. Autorem książki jest profesor nauk humanistycznych na New York University, który przewodnikiem po pasjonującym świecie kognitywistyki czyni Leonarda da Vinci. Dzięki tej publikacji czytelnik staje się bardziej wrażliwy na manipulację medialną, lepiej odróżnia argumenty trafne od chybionych, w końcu – łatwiej mu rozwiązywać problemy, bowiem, jak uczy amerykański badacz, myślenie krytyczne i kreatywne są dwiema częściami tej samej monety. Logika i argumentacja. Praktyczny kurs krytycznego myślenia Andrzej Kisielewicz Trudno znaleźć pozycję (popularno)naukową, którą z równym zaciekawieniem przeczyta zarówno matematyk, jak i polonista. W tym przypadku tak właśnie jest. Z lektury skorzysta każdy, kto ceni precyzję myślenia, jak i sztukę argumentacji. Szczególnie ważny wydaje się pierwszy rozdział, który stanowić może punkt wyjścia do samodzielnego doskonalenia się w sztuce myślenia krytycznego. Prof. Andrzej Kisielewicz dokonuje w nim przeglądu podręczników poświęconych temu zagadnieniu. Największą wartością tej książki jest to, że przystępnie pokazuje praktyczne sposoby, pozwalające doskonalić sztukę wnioskowania i logicznego myślenia. Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym Daniel Kahneman Miarą zasłużonej popularności tej książki jest to, że ukazała się ona także w formie audiobooka; można więc odsłuchiwać ją chociażby w drodze do pracy. Kahneman – laureat nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii wprowadza nas w zagadnienia tylko na pozór teoretyczne i odległe do codziennego doświadczenia. Koncentruje się na dwóch systemach myślenia – jednym szybkim, emocjonalnym i reaktywnym oraz tym – wolnym, chłodnym i analitycznym. Po lekturze tej książki czytelnik z łatwością zauważy, kiedy impulsywność bierze górę nad logiczną kalkulacją. Uczony pomaga przezwyciężać błędy poznawcze i chronić się przed manipulacyjnym wpływem Kompetencje XXI wieku Jérémy Lamri Jest to obowiązkowa pozycja dla wszystkich, którym zależy na tym, by przygotowywać uczniów do życia w skomplikowanym społeczeństwie cyfrowym. Autor uświadamia czytelnikowi, że za zmianami technologicznymi nie nadąża ewolucja samego człowieka. O przyszłym sukcesie w życiu zawodowym decydują teraz kompetencje takie jak: krytyczne myślenie, kreatywność, komunikatywność oraz zdolność do kooperacji, nie zaś podporządkowanie czy precyzyjne odwzorowanie. Pozycja ta ma szansę stać się źródłem inspiracji nie tylko dla nauczycieli przedmiotów zawodowych, lecz także dla wszystkich, rozwijających kompetencje osobiste młodego pokolenia. Sposoby aktywizowania uczniów w szkole XXI wieku. Pytania, refleksje, dobre rady Julian Piotr Sawiński O potrzebie pracy metodami aktywizującymi uczniów nikogo przekonywać nie trzeba. Na ten temat wypowiedziało się już wiele autorytetów – pedagogów, psychologów i dydaktyków. Można powiedzieć, że w tej kwestii panuje niemal powszechna zgoda. W praktyce jednak nierzadko brakuje zmęczonemu i wyczerpanemu nauczycielowi pomysłów, inspiracji czy sprawdzonych technik. Czytelnik, który sięgnie po tę książkę, dostanie przede wszystkim narzędzia i zbiór sprawdzonych (a niepostulowanych) dobrych praktyk. Książka Juliana Piotra Sawińskiego z pewnością wzbogaci warsztat dydaktyczny zarówno młodego, jak i doświadczonego nauczyciela. Wyboru dokonał: Piotr Ślusarczyk – doktor nauk humanistycznych, wykładowca akademicki w Zakładzie Edukacji Polonistycznej i Kształcenia Ustawicznego UW. Czynny zawodowo nauczyciel (LXXVI Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie) i trener kadry pedagogicznej.
Wychowawczy poradnik szkoły
Dobre praktyki w rozwiązywaniu problemów uczniów w Szkole Podstawowej nr 316 im. Astrid Lindgren w Warszawie Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego np. z zespołem Aspergera z racji swoich zachowań nieakceptowanych społecznie, otrzymują zwykle negatywne komunikaty o sobie. Jest to często mechanizm prowadzący do utrwalania zaburzeń. Nasz program pracy rozwijający kompetencje emocjonalno – społeczne dzieci na I etapie edukacyjnym (ze szczególnym uwzględnieniem dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego) DOŚWIADCZAM – CZUJĘ – ZMIENIAM ma na celu uczenie umiejętności komunikacji ze sobą, z własnymi potrzebami oraz uczenie kontaktu z innymi (grupą rówieśniczą, dorosłymi). Ma za zadanie wyposażyć uczestników w wiedzę na temat radzenia sobie w trudnych sytuacjach oraz zasad pracy i współpracy w grupie. Czytaj więcej… Dokuczanie rówieśnikom jest fajne. I w tym rzecz … Przemoc rówieśniczą uważa się za istotny problem w wielu szkołach na całym świecie, także w Polsce. Pomimo tego, że szkoły podejmują różne działania mające na celu uczynienie szkoły bardziej przyjaznej i bezpiecznej, ograniczenie w niej zachowań agresywnych nie zawsze jest efektem tak oczywistym (Rigby, 2010). To nie tajemnica, że zapobieganie przemocy rówieśniczej jest raczej skomplikowanym przedsięwzięciem.Warte rozważenia w tym kontekście jest zwrócenie uwagi na fakt, że większość opracowywanych programów profilaktycznych czy sugerowanych działań bazuje na definicjach problemu sformułowanych przez osoby dorosłe, a zatem wynikające z rozumienia zjawiska przez badaczy zajmujących się tym zagadnieniem czy praktyków. Tymczasem sposób postrzegania tego problemu przez uczniów, może być odmienny i zarazem niezwykle ważny z punktu widzenia skuteczności podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych. Czytaj więcej… Dobre praktyki w Zespole Szkół Nr 1 w Piasecznie oraz w Szkole Podstawowej nr 3 im. Jana Bytnara „Rudego” w Mielcu„Jak wzmocnić siebie i (nie) reagować na potrzeby innych?” to projekt stawiający sobie za cel rozwijanie kluczowych kompetencji emocjonalno-społecznych u dzieci i młodzieży, budowanie w nich motywacji do działania oraz zdolności do autorefleksji, by skutecznie radzili sobie w trudnych sytuacjach życiowych. Zwraca uwagę na trenowanie takich zdolności jak: empatia, asertywność, komunikowanie się werbalne i pozawerbalne, autoprezentacja, współpraca, praca z celem. Czytaj więcej… Dobre praktyki pedagoga szkolnego, czyli PROFILAKTYKA Z UCZNIAMI Stąd pomysł na przeprowadzenie lekcji na temat zasad skutecznego uczenia się. Uczniowie klas piątych, szóstych i siódmych zapoznali się z zasadami niezbędnymi w przeorganizowaniu własnego warsztatu uczenia się młodego człowieka. Obejrzeli prezentację multimedialną, wysłuchali pogadanki pedagoga szkolnego, dyskutowali.Kolejnym krokiem było stworzenie kwestionariusza w aplikacji Microsoft Forms w celu zaproszenia uczniów do opracowania nowych/własnych zasad skutecznego uczenia się. Następnie uczniowie pod kierunkiem pedagoga szkolnego przygotowali materiał o charakterze profilaktycznym, udostępniony innym uczniom szkoły. Zasady skutecznego uczenia sięNiniejsze działania uruchomiły kreatywne myślenie u uczniów na temat własnego uczenia się. Stanowiły też zachętę do spędzania wspólnie czasu na poszukiwaniu rozwiązań problemów wynikających z funkcjonowania uczniów w przestrzeni własnego domu, który stał się ich środowiskiem uczenia się.To nie koniec akcji PROFILAKTYKA Z UCZNIAMI. Uczniowie będą zapraszani do wspólnej refleksji nad innym ważnymi zagadnieniami dotyczącymi uczenia się i zachowania oraz wspólnego tworzenia materiałów profilaktycznych. Uczniowie jako eksperci od przemocy rówieśniczej Zastanawiające jest, że prawie wszystkim wydaje się, iż wiedzą, czym jest przemoc rówieśnicza w szkole, jakie są jej uwarunkowania i jak należy ją ograniczać. Spotkałam się także z opinią, że już wszystko na ten temat zostało zbadane i opisane – cóż więc jeszcze można w tym obszarze robić? Tym bardziej zastanawia fakt, że przemoc rówieśnicza ciągle jest obecnym i ważnym problemem szkolnym, a naukowcy nie ustają w prowadzeniu studiów empirycznych jej poświęconych oraz poszukiwaniu odpowiedzi na nurtujące ich (ciągle nowe) pytania w tym zakresie. Przyznać należy, że gros dotychczas przeprowadzonych badań dostarczyło wielu istotnych informacji na temat tego problemu. Na podstawie przeglądu licznych prac można skonstatować, że zjawisko będące przedmiotem mojego zainteresowania jest wieloczynnikowo uwarunkowane, można je analizować z wielu perspektyw i z wykorzystaniem różnych teorii oraz koncepcji wyjaśniających. Dokonane rozpoznanie wskazuje jednocześnie na potrzebę dalszych badań w tej dziedzinie, szczególnie tych, które stwarzają okazję do zajęcia się poglądami samych uczniów na temat tego problemu jako procesu społecznego oraz w kontekście zachowań uczestników przemocy rówieśniczej. Poznanie, jak uczniowie postrzegają analizowany problem, może być punktem krytycznym dla jego pełniejszego zrozumienia. Chodzi zatem o stworzenie uczniom okazji do omówienia własnymi słowami przypadków przemocy, co ma pozwolić na zgłębienie istotnych dla zjawiska procesów i kultury grupy rówieśniczej, a przede wszystkim perspektyw jej uczestników. Ważne jest uwzględnienie spostrzeżeń i wskazówek formułowanych przez uczniów. Dr hab. Aleksandra Tłuściak- Deliowska, prof. APS Aleksandra Tłuściak-Deliowska – PROBLEM PRZEMOCY znęcania się i wykluczenia rówieśniczego z perspektywy uczniów JAK ZBUDOWAĆ TRWAŁĄ RELACJĘ RODZICA I NAUCZYCIELA OPARTĄ NA WZAJEMNYM ZAUFANIU? PORADNIK DLA RODZICÓW I NAUCZYCIELI NIEZBĘDNIK RELACJI I KOMUNIKACJI – NAUCZYCIEL I RODZIC. RAZEM DLA DZIECKA. Autorka: Małgorzata Marszałek Pomaga rodzicom i nauczycielom odnaleźć ich własną, wspólną drogę do wzajemnego porozumienia, którego celem jest skuteczne zaspokajanie potrzeb dziecka oraz wspieranie go w rozwoju. Jest przekonana, że od jakości komunikacji nauczycieli i rodziców zależy podtrzymywanie ich wzajemnej relacji, która ma bezpośredni, znaczący wpływ na dobrostan i rozwój dziecka w trakcie jego edukacji szkolnej. Jest absolwentką Wydziału Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego oraz studiów podyplomowych w zakresie socjoterapii w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji na Podyplomowym Studium Terapii i Treningu Grupowego. Jest także dyplomowanym coachem. Ukończyła studia podyplomowe Coaching Profesjonalny – metody i praktyka w Akademii Leona Koźmińskiego oraz szkolenie Mistrz Coachingu w Szkole Coachów Meritum. Specjalizuje się w prowadzeniu sesji coachingu rodzicielskiego oraz prowadzeniu warsztatów, szkoleń dla rodziców i nauczycieli w zakresie kompetencji miękkich: komunikacja, przywództwo, efektywność, zmiana przekonań, relacje w systemie szkolnym, rodzinnym. Praktyk z dwudziestodwuletnim stażem, pedagog szkolny Szkoły Podstawowej nr 7 w Zespole Szkolno – Przedszkolnym nr 3 w Legionowie, z dużym doświadczeniem na stanowiskach kierowniczych. Rodzicom i Nauczycielom, najważniejszym osobom w edukacji i rozwoju dziecka Często słyszę, że temat komunikacji jest już tak opisany, że nic więcej nie da się powiedzieć, że wszyscy wiemy, jak to robić. Przecież wszyscy rozmawiamy, nawiązujemy relacje i jakoś nam to wychodzi. Właśnie „jakoś”. Co z tym słowem jest „nie tak”? Nie zawiera ono zapowiedzi pewności, skuteczności, dbałości o relacje, strukturę, cel. Nie zapowiada aktywności, działania. Jest raczej usprawiedliwieniem, że „coś robimy’” i osiągamy „jakieś” efekty. Na pewno nie czuję w tym słowie troski i odpowiedzialności. Sprawstwo oddaje pola przypadkowości i nieuchronnemu poddaniu się czynnikom
Oferta dla szkół
Szanowni Państwo Dyrektorzy, proponujemy udział w kompleksowym wspomaganiu szkoły/placówki oświatowej wokół zagadnienia rozwiązywania problemów. Celem naszej oferty programowej pt. W poszukiwaniu źródeł sukcesu w procesie uczenia się i nauczania jest budowanie/doskonalenie kompetencji poznawczych, badawczych i komunikacyjnych uczniów i nauczycieli. Kadrę dydaktyczną stanowią nauczyciele, doradcy metodyczni i nauczyciele konsultanci, wykładowcy akademiccy – realizatorzy eksperymentu pedagogicznego zatwierdzonego przez MEN, zakończonego w 2020 r. Zachęcamy do skorzystania z naszego doświadczenia w rozwiązywaniu problemów oraz zapoznania się z materiałami dydaktycznymi wypracowanymi w eksperymencie. Zainteresowanych prosimy o kontakt z dr Aliną Karaśkiewicz – alina.karaskiewicz@mscdn.edu.pl
Rozwiązywanie problemów „krok po kroku”
W budowaniu umiejętności przekrojowej – rozwiązywanie problemów – rekomendujemy tok lekcji problemowej wg R.I. Arendsa: Krok 1. Nakierowanie uczniów na problem. Krok 2. Przygotowanie uczniów do nauki. Krok 3. Samodzielne i grupowe badania. Krok 4. Wytwarzanie i prezentowanie produktów i eksponatów. Krok 5. Analiza i ocena rozwiązywania problemu. Efektywność powyższego porządku rozwiązywania problemów została potwierdzona eksperymentalnie na zajęciach edukacji wczesnoszkolnej w klasach 1-3 (edukacja polonistyczna, edukacja społeczna, edukacja przyrodnicza) oraz lekcjach języka polskiego, historii i przyrody/biologii w klasach 4-8.
