CZY ZNAMY KULTURĘ UKRAIŃSKĄ?
Od momentu agresji rosyjskiej na Ukrainę do Polski przybyły rzesze uchodźców – głównie kobiet i dzieci, które nad Wisłą znalazły nie tylko schronienie, ale także możliwość dalszej edukacji. Między Polakami a Ukraińcami narodziła się szczególna więź. Więź prowokująca do wzajemnego poznania się. Poniższa lista propozycji lekturowych może być początkiem ekscytującej podróży po świecie ukraińskiej historii i kultury.
Leksykon kultury ukraińskiej
Włodzimierz Wilczyński
Kraków 2022
Rzadko zdarza się, że wydawnictwo encyklopedyczne może jednocześnie być ekscytującą lekturą. Sztuka ta udaje się tylko niektórym. Autor leksykonu jest Polakiem urodzonym na kresach. Studiował na Ukrainie filologię ukraińską i rosyjską, zaś na Uniwersytecie Warszawskim odebrał wykształcenie polonistyczne. Jako człowiek pogranicza jest szczególnie wyczulony na wielokulturową historię i przeszłość obu krajów (Polski i Ukrainy). Ciągła lektura blisko dwóch tysięcy haseł raczej nie jest możliwa – biogramy i hasła rzeczowe mogą posłużyć czytelnikowi do nakreślenia mapy ukraińskiego folkloru, muzyki, sztuki, filmu czy zagadnień społecznych i politycznych, a także sportowych.
Kalejdoskop ukraiński
Aleksandra Lis-Markiewicz
Poznań 2021
Ekscytujący reportaż o (nie)zwykłych Ukraińcach. Książka ta stanowi wyzwanie rzucone stereotypom rozpowszechnionym w polskim społeczeństwie. Bohaterami reportażu są lekarze, informatycy, przedsiębiorcy, audytorzy, pracownicy naukowi, inżynierowie, projektanci, muzycy, aktorzy, śpiewacy, chórzyści, nauczyciele, przedszkolanki, pielęgniarki, farmaceuci, pracownicy socjalni, animatorzy kultury, prawnicy, artyści, księgowi i przedstawiciele wielu, wielu innych zawodów. Ich historie opowiedziane są z perspektywy osobistej. Lektura tej książki dobitnie pokazuje, że dla wielu mieszkańców Ukrainy wojna wcale nie zaczęła się w lutym 2022 roku – stała się ona doświadczeniem wcześniejszym, sięgającym czasów aneksji Krymu i walk w Donbasie.
Wrota Europy. Zrozumieć Ukrainę
Serhii Plokhy
Kraków 2022
Historia jest tkaniną bez szwów – mawiają niektórzy. Procesy społeczne, w których jesteśmy zanurzeni często mają swój odległy rodowód. Odkrycie przeszłości pozostaje drogą do zrozumienia teraźniejszości. Ten wybitny historyk, obecnie wykładający na Uniwersytecie Harvarda, wciela się w rolę przewodnika po ukraińskich dziejach, dzięki czemu czytelnik może lepiej zrozumieć korzenie tożsamości rodaków Szweczenki, którzy nie pierwszy raz zmuszeni są walczyć o swoją wolność i suwerenność. Po jej lekturze zapewne zrozumiemy odrębność tego wielkiego narodu ze złożoną, tragiczną i bohaterską historią.
Czas samotności. Ukraina w latach 1914-2022
Zdzisław Karpus, Michał Klimecki
Warszawa 2022
Inne spojrzenie wnoszą polscy historycy próbujący odtworzyć najnowsze dzieje naszego sąsiada. Nowe wydanie książki opowiada o wydarzeniach rozgrywających się na naszych oczach, pokazuje korzenie i rezultaty konsekwentnie realizowanej polityki Rosji wobec narodu ukraińskiego. Uczeni nie pomijają także trudnych problemów w relacjach polsko-ukraińskich. Mimo tego, że książka została napisana przez znakomitych specjalistów, zawodowo zajmujących się historią, to jej styl sprawia, że czyta się ją znakomicie. Poza tym nie ma lepszej odtrutki na mity i nieporozumienia niż rzetelna wiedza podana w sposób spokojny i merytorycznie nienaganny.
Bajki ukraińskie. Wersja dwujęzyczna ukraińsko-polska
[Mihajlo Kocubinskij]
Warszawa 2022
Książeczka napisana z myślą o najmłodszych czytelnikach. Pięknie ilustrowana. Może posłużyć jako doskonała pomoc na lekcjach języka polskiego dla ukraińskich dzieci. Dla nas jest żywym fragmentem ukraińskiego folkloru. Daje wgląd w ważną część ukraińskiej kultury. Warto jednak do niej zajrzeć także bezinteresownie – dla czystej przyjemności czytania i oglądania.
SZTUKA LOGICZNEGO MYŚLENIA
Nowożytna szkoła w Polsce kładła nacisk na kształtowanie umiejętności retorycznych – mówienia efektownego i efektywnego. Niestety tradycje te zostały w dużej mierze zaprzepaszczone. Dziś warto do nich wrócić – umiejętność dyskusji, toczenia merytorycznego sporu oraz odpowiedzialność za głoszone słowo stanowi podstawę wolnego, demokratycznego i obywatelskiego społeczeństwa. W dobie powszechnej bylejakości komunikacyjnej, zalewu wiadomości i wzbierającej fali dezinformacji szczególnie potrzebne wydają się umiejętności odróżniania tego, co logiczne i uzasadnione, od tego, co jedynie imituje rzeczową argumentację. Zapraszam do subiektywnego wyboru publikacji, które mogą być przewodnikiem po meandrach logiki.
Kultura logiczna w przykładach
Teresa Hołówka
Warszawa 2017
Jest to nowoczesny i zajmujący podręcznik do logiki, kładący nacisk na jej praktyczne zastosowanie. Znakomita autorka, profesor filozofii z Uniwersytetu Warszawskiego, korzysta z żywych przykładów zaczerpniętych z prasy, radia i telewizji, co sprawia, że czytelnik ma szansę pracować na autentycznych materiałach. Przejrzysty tok wywodu i precyzyjny język sprawiają, że z pożytkiem może po tę publikację sięgnąć nauczyciel zarówno przedmiotów matematyczno-przyrodniczych, jak i humanistycznych.
Logika w pigułce
Krzysztof A. Wieczorek
Warszawa2021
Krzysztof Wieczorek jest nie tylko wykładowcą akademickim, autorem dostępnego w Internecie skryptu „Logika dla opornych” (polecam!), lecz także popularyzatorem wiedzy z zakresu logiki, krytycznego myślenia oraz argumentacji (prowadzi kanał na platformie You Tube). Mocną stroną „Logiki w pigułce” jest przede wszystkim to, że każda treść teoretyczna ilustrowana jest sugestywnym i trafnym przykładem. Znakomity materiał, pomocny w kształceniu kompetencji kluczowych.
Logika dla bystrzaków
Mark Zegarelli
Gliwice 2017
Jeśli ktoś chciałby samodzielnie przejść przez kurs logiki, powinien zajrzeć do tej publikacji. Autor w niezwykle przystępny sposób pokazuje, czym w istocie jest logika, jak się zmieniała na przestrzeni wieków oraz jak wykorzystać ją w celach praktycznych i filozoficznych. Niektórych może zrażać popularna forma serii, ale zdecydowanie, moim zdaniem, warto dać szansę tej książce.
Szkoła logicznego myślenia. Co je łączy?
Magdalena Hinz
Gdańsk 2019
Kolejna pozycja z serii wydawniczej „Szkoła logicznego myślenia” przeznaczonej do rozwijania umiejętności logicznego myślenia u najmłodszych. Atrakcyjne rysunki i pomysłowe zadania z pewnością pomogą dzieciom wczesnych klas szkoły podstawowej lepiej argumentować i dostrzegać związki między zjawiskami. Książeczka zawiera przede wszystkim ćwiczenia, łączące naukę z zabawą. Doskonale nadaje się do wykorzystania na zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych.
Jestem więc myślę. Łamigłówki logiczne
Józef Wajszczyk
Warszawa 2011
Pozycja pozornie lekka. Dużo z niej jednak można się nauczyć. Jeśli ktoś szuka ambitnej rozrywki, a „zachodzenie w głowę” sprawia mu przyjemność, z pewnością będzie usatysfakcjonowany lekturą, wymagającą wzmożonej aktywności odbiorcy. Zachęcam do efektywnego łamania głowy!
Wyboru dokonał: dr Piotr Ślusarczyk
