Zasług doktora Józefa Psarskiego (1868 – 1953) jako lekarza (internisty, pediatry, ginekologa-położnika), nauczyciela oraz społecznika i niepodległościowca ostrołęczanom przypominać nie trzeba.
O tym zacnym człowieku pamiętamy na co dzień, gdyż całe swoje życie poświęcił lokalnemu społeczeństwu, a szczególnie młodzieży, dla której był nie tylko skarbnicą wiedzy, ale również przyjacielem ze wspaniałym poczuciem humoru.
Nie lada gratką, zarówno dla dorosłych, jak i młodzieży, jest bezpłatna projekcja filmu dokumentalnego pt. „DOKTOR JÓZEF PSARSKI 1868 – 1953”, na którą zaprasza Stowarzyszenie Historii Ziemi Ostrołęckiej już 17 maja.
W tym dniu odbędą się 2 seanse:
– o godz. 12.00 w kinie Jantar,
– o godz. 18.40 Muzeum Żołnierzy Wyklętych.
Dr Psarski Kurpiowszczyznę wybrał i do niej wciąż wracał po kolejnych zsyłkach i aresztowaniach. W jednej z gawęd wyznał, że gdyby mu było dane jeszcze raz stanąć przed wyborem zawodu, wybrałby ten sam i to wśród Kurpiów, o których mówił: „Lud twardy, ale wierny i pracowity”.
Spośród wielu działań ostrołęczanina XX wieku warto wymienić utworzenie: kasy zapomogowo-pożyczkowej, pierwszego sklepu spółdzielczego, towarzystwa wioślarskiego, biblioteki miejskiej, instytutu ludowego, ochotniczej straży pożarnej, drużyny harcerskiej, a w czasie okupacji hitlerowskiej – ruchu oporu.
Jako lekarz nie ograniczał się tylko do leczenia konkretnych chorób, ale prowadził również profilaktykę i edukację zdrowotną, ukierunkowaną głównie na dzieci. To z myślą o nich edukował dziewczęta – przyszłe matki.
Wszyscy zapewne wiemy, że aby oświecić Kurpiów, a tym samym wyciągnąć ich z biedy, organizował szkoły. Pierwszą było założone w 1913 r. progimnazjum – pierwsza polska szkoła średnia dla chłopców. W 1919 r. powstało 8-klasowe Gimnazjum Państwowe im. Króla Stanisława Leszczyńskiego, a w 1921 r. – pierwsza szkoła rzemieślnicza (ślusarsko-mechaniczna) dla chłopców po szkole powszechnej. W 1930 r. zorganizował kursy krawiecko-bieliźniarskie, które w roku 1937 pod opieką Macierzy Szkolnej w Ostrołęce przekształciły się w Żeńską Szkołę Rękodzielniczą Macierzy Szkolnej w Ostrołęce. Każda placówka posiadała bursę, aby umożliwić naukę biednej młodzieży chłopskiej.
Szczególną troską otaczał Męską Szkołę Rzemieślniczo-Przemysłową Macierzy Szkolnej w Ostrołęce (obecny stuletni już ZSZ nr 1), która dziś nosi jego imię. Dla potrzeb tej placówki dr Psarski wykupił od państwa i przebudował starą cerkiew. Za własne pieniądze zakupił również konieczne maszyny i sprzęt. W edukację angażował się aż do końca swoich dni, nawet wtedy, gdy został odsunięty przez ówczesną władzę od swojej szkoły, interesował się jej losami i młodzieżą uczącą się w niej.
W publikacji pt. „DOKTOR JÓZEF PSARSKI –OSTROŁĘCZANIN XX WIEKU” pod red. Anny Nosek czytamy:
„…[Dr Psarski] był dzieckiem pozytywizmu, co wpłynęło w znacznym stopniu na jego drogę życiową w myśl haseł pracy organicznej i pracy u podstaw, którym poświęcił największą część energii podczas swego długiego życia. Ale czy tylko? Oczywiście, że nie. Przecież konspirował, działał dla Ojczyzny jak romantyk, za co był wielokrotnie karany. Jest więc postacią skomplikowaną, poszukującą swego miejsca w niespokojnych czasach, w jakich przyszło mu żyć.”
